Jake Sanson
Interview met de commentator van FIA Karting: over zijn eigen carrière en duurzaamheid in de kartsport
Read the interview in original English here
MIJN VERHAAL
Ik was letterlijk gewoon een fan. Ik heb mijn eigen weg weten te maken. Ik had een baan als jeugdwerker in Wrexham, in het noorden van Wales. Ik had extra geld nodig om rond te komen. Daarom ging ik naar mijn lokale indoor-kartbaan in de hoop dat ze een baantje voor me hadden: het werd het vegen van de vloer en banden afstoffen. Ik was toen 24 of 25 jaar oud. Het viel me op dat ze op zaterdagen voor bedrijven Grand Prix evenementen organiseerden. Ik zei dat we dat meer tot een gaaf evenement voor de klant konden maken. Is een commentator niet gaaf? Mijn collega’s dachten ‘Hee dat is iets waar we echt nog nooit over na hebben gedacht, wat leuk! Ken je iemand die dat zou kunnen doen?’. Ik zei: ‘Jazeker, dat kan ik zelf!’. En zo had ik ter plekke mijn eigen baan verzonnen. Maar ik moest ook race director zijn, want alleen op die plek stond een microfoon. Dus ik startte mijn nieuwe baan als race director en commentator tegelijk. Dat was best wel lastig, want alle beslissingen die ik nam waren gebaseerd op wat ik had gezien als een fan. Ik had het ook niet altijd bij het rechte eind. Gelukkig kreeg ik wel hulp van andere marshalls uit ons team. Maar het becommentariëren van races was wat iedereen heel gaaf vond en ze liepen met me weg.
Later deed ik het commentaar bij een combinatie van rally en rally cross. Ze vroegen wat ik het jaar daarna ging doen, want ze hadden een aanbod voor me. Ik had zelf niet eens door dat ik best talent had om dit te doen. Ik had gewoon plezier en deed het zo goed mogelijk, maar meer niet. Ik had het nooit als een carriere overwogen. Maar later ging ik mezelf jaarlijks doelen stellen. Dat helpt mijn focus, zodat ik op een voorbedacht pad kan blijven. In 2012 had ik genoeg klusjes voor TV gedaan dat ik daarmee een promotiefilmpje kon maken over mijn werk. Ik stuurde dat filmpje naar alle televisie maatschappijen die ik kon bedenken in heel Europa. Ik kreeg maar 1 reactie: van Eurosport. Ze nodigden me uit voor een gesprek op hun kantoor en dat duurde maar een kwartiertje. Ze zeiden: ‘Prima, hier houden we het bij. We willen je aan boord voor volgend jaar’. Ik had letterlijk in een jaar de stap gemaakt van een fan die uit enthousiasme op en neer springt op zijn bank thuis en als amateur commentator bij een lokaal kartbaantje, naar commentator voor Eurosport. Ik weet niet steeds niet hoe met dat gelukt is!
Later kwam ik in contact met de promotor van Super One, het nationale kartkampioenschap in Engeland. Ik werd hun vaste commentatot tot het eind van 2019. Maar in 2018 al had ik besloten dat ik wat meer over de grenzen wilde kijken. Ik wilde graag wat dingen gaan doen buiten Engeland. Ik kwam in contact met de RGMMC (FIA) en ze gaven me een test-klus bij de IAME winter cup in Valencia. Ik had op de vrijdag het commentaar gedaan, en nog voor we op zaterdag de uitzending startte vroegen ze of ik het hele seizoen wilde doen voor ze. Ter plekke kreeg ik die baan, dat was fantastisch. Ik had nooit gedacht dat dat zou gebeuren! Sinds 2018 ben ik de vaste commentator van de FIA. Ik beschouw mezelf sowieso meer als een internationale commentator dan een Engelse. Ik vind autosport nog spannender en interessanter ver van huis.
Ik heb nu commentaar gedaan bij de 24 uur van Le Mans, bij toerwagens, de Grand Prix van Macau, bij rally, wat Formule E, echt van alles wat. Het is zo’n eer als je het zo bekijkt. Ik ben niet overal de vaste keus, maar blijkbaar heb ik toch voldoende talent dat mensen op allerlei plekken het werk met mij willen verkennen.
Zijn er race-klasses die je in het bijzonder aanspreken?
Ik heb je in actie gezien en je commentaar live gehoord. Hoe zou je je eigen stijl omschrijven? Is er iets specifieks wat je wilt doen met jouw manier van becommentariëren? Wat vind je het belangrijkste in je werk?
Inmiddels heb ik mijn eigen stijl, maar dat was vroeger beslist niet zo. Toen ik voor het eerst begon met dit werk, had ik niet de verwachting dat ik dit voor langere tijd zou gaan doen. Ik had er al helemaal nooit aan gedacht dat dit een carrière kon worden! Toen ik begon deed ik het zoals ik dacht dat een commentator zou moeten klinken, een beetje gestileerd. Laat ik eerlijk zijn: ik had vooral energie en niet zozeer veel talent! Als een commentator moest ik er echt achter zien te komen wat mijn stijl was, wie ik zelf eigenlijk was. Het was best eenvoudig om in de ‘rol’ van motorsport commentator te stappen, maar ik moest gewoon Jake Sanson zijn, echt mezelf. Ik ben een beetje een sukkel, een nerd. Dat moet ik gewoon gebruiken. Ik ben gek van komedie en humor, dus ook dat zit in mijn persoonlijkheid. Dat moet ik dus meer laten zien. Van binnen ben ik gewoon een kind met een groot hart: ik speel graag computer spelletjes, maak dingen met Lego, kijk een heleboel films, ik houd gewoon van plezier. Ik ben dan weer niet zo kalm of goed gemanierd. Dat merk je ook tegenwoordig wel aan mijn stijl. Ik heb nog steeds een hoge energie tijdens mijn werk, maar ik laat nu meer mijn persoonlijkheid zien in mijn stijl. Dat heb ik over de jaren moeten leren.
Is duurzaamheid een onderwerp dat je aanspreekt? En hoe zie je de link ermee met de autosport?
Ik vind het erg belangrijk, het is ook onvermijdelijk. Of we er nu zin in hebben of niet, de hele auto industrie beweegt de kant op van de elektrische auto. Of dat het meest duurzame is weet ik niet precies. Maar het is wel één van de richtingen die we op moeten. Ondertussen zijn er ook wel veel goede argumenten aan te voeren waarom elektrisch een belangrijke oplossing is voor wegverkeer in de toekomst. Maar of dit ook een techniek is die het helemaal wordt in de autosport? Ik denk dat we moeten kijken naar Le Mans. We hebben daar al jaren en jaren speciale aandacht voor innovaties en duurzaamheid. Het is fascinerend. Ik word er altijd helemaal opgewonden van als er weer een nieuw concept naar Le Mans komt. Weet je nog dat Audi met een diesel kwam aanzetten? Iedereen dacht “Ja joh, denk je nu echt dat je Le Mans kan winnen met een diesel?”. En juist dat deden ze. Plotseling wilde iedereen een diesel hebben! Toen kwam Nissan met die Delta Wing, een heel vreemd concept. Ze bouwden dat later om tot de Zeod RC en ze zeiden dat ze een hele ronde van Le Mans op elektrische energie zouden rijden. En dat deden ze. Vanaf dat moment wilden opeens weer meer mensen die techniek nader onderzoeken en zelf ook meer die kant op ontwikkelen. Juist dit soort dingen fascineren me. En natuurlijk hebben we ook Formule E. Dat zijn indrukwekkende wagens! En elke generatie van die auto wordt weer beter en beter. Eerst moesten ze tijdens de race van auto wisselen, maar de nieuwe auto’s hebben voldoende accu om de hele race te rijden. En ze zijn bloedsnel ook nog! Ik ben super benieuwd naar de Gen 4 auto. Gaat het echt de kant op dat de accu tijdens pitstops wordt opgeladen? Dat zou gaaf zijn!
Er zijn nog ontzettend veel verbrandingsmotoren in de autosport. Maar wat je ziet bij bedrijven als P1, bijvoorbeeld, zij maken 100% klimaatneutrale ‘drop-in’ brandstof voor de autosport. Dat is een revolutie! We hebben het in karting ook gezien en het type brandstof maakt niks uit voor de prestaties van een kart. Laten we over een jaar of 2 a 3 eens kijken hoe ver de techniek dan is. Dan kunnen we ook beter inschatten hoe die duurzame toekomst in de autosport eruit ziet. Ik ben gek op de techniek in elektrische (straat)auto’s, maar wat betreft de toekomst van autosport denk ik echt dat die klimaatneutrale drop-in brandstof de weg is. Dat is dé manier om het betaalbaar en schaalbaar te maken. Le Mans zou je volgend jaar al kunnen veranderen: zet het in het reglement en je kan zonder aanpassing aan de motoren etc. gaan rijden. Het is puur synthetische brandstof en 100% duurzaam. Dat is toch absoluut de oplossing die we zochten?
Wat we voor de langere termijn nodig hebben in de toekomst? Ik denk dat daar waterstof (met brandstofcel) het antwoord op is. Gebeurt dat nog tijdens mijn leven? Geen idee. Het is lastig te zeggen, maar misschien dat we over een jaar of twintig ook die vraag goed kunnen beantwoorden. De techniek komt er aan en het is super interessant om te zien welke kan het zich op ontwikkelt. Dus op de weg gaan we voor elektrisch. Op het circuit gaan we voor klimaatneutrale brandstof.
'Ik was letterlijk van een fan die als een gek op mijn bank springt en bij een lokale kartbaan werkt, getransformeerd tot officiële commentator bij Eurosport binnen een jaar'
Vind je dat je zelf een rol hebt of kunt vervullen om het publiek meet bewust of enthousiast te maken rondom die duurzame ontwikkelingen in de autosport?
Kijk, dat vind ik een goede vraag. Heb ik het platform om daar een rol in te spelen, verandering teweeg te brengen? Of daar een mening voor te hebben? Ja, ik denk het eigenlijk wel. Maar het hangt wel af van voor wie je precies werkt. Voor veel werk wat wij doen hebben we een set regels en grenzen waar we binnen moeten blijven en moet wat we doen passen bij het bedrijf waar we voor werken. Er zijn natuurlijk zaken waar ik makkelijk over kan praten, maar er zijn ook zaken waar ik best over zou willen praten, maar dat toch niet doe. Mijn rol in de sport is om het vermakelijk te maken, de sport van zijn beste kant te laten zijn, het enthousiasme hoog te houden en om mensen geinteresseerd te laten zijn in de autosport. Heb ik dan ook een rol in het toelichten en verkopen van aspecten van de sport? Ja en nee. Voor mij is het problematisch om alleen te werken. Als je alleen werkt, ga je al gauw met je commentaar richting je mening. En meningen zijn gevaarlijk. Want als ik een mening geef, kan de kijker dat zien als een feit. Dus ik moet wat ik zeg (kunnen) onderbouwen met feiten. Dat begrijp ik zelf ook goed, zo zou het ook moeten werken.
Tegelijkertijd heb ik grote fascinatie voor deze sport. Ik heb het sinds 1992 zien ontwikkelen (als een fan) en ben toen de boeken in gedoken om te zien hoe de sport is ontwikkeld en veranderd sinds de allereerste autosport in 1894. Ik was nooit zo historisch geïnteresseerd in het algemeen, maar wel bij autosport! Het is ongelooflijk hoe Grand Prix racen is ontwikkeld, hoe de veiligheid is toegenomen, hoe duurzaamheid nu steeds belangrijker wordt en sinds kort ook gelijkheid voor mannen en vrouwen. Ik ben helemaal weg van discussies over deze onderwerpen. Hoe veel rol ik hier zelf in heb als commentator? Ik kan een goede gedachtegang natuurlijk ondersteunen. Ik kan ook goed vertellen wat een bedrijf wil horen. Maar vooral ben ik gefacineerd als ik iemand bij me in mijn commentaar-hok heb, die ofwel een technisch expert is of een (oud) coureur. Met hen kan je je meningen valideren of weggooien, want dat zijn prachtige gesprekken. En volgens mij is dat ook voor de fan die kijkt of luistert heel interessant: je betrekt ze ook zo meer bij het gesprek. Dus ja, tot op zekere hoogte heb ik zelf ook een rol. Maar ook ben ik me er wel bewust van wat ik wel en niet zeg, want ik wil natuurlijk ook volgend jaar nog een baan hebben! Maar als we ongelooflijk goede gesprekken aangaan over de techniek, duurzaamheid of gelijkheid, kun je volledig op mij rekenen!
De toekomst
Wat gaat de toekomst je brengen? Wat zou je (nog) willen doen?
Toen ik met commentaar geven begon, had ik een duidelijk doel voor mezelf gesteld: in mijn eerste jaar wilde ik op TV komen. En dat lukte ook! Ik was daar wel verbaasd over. Ik werkte voor britcar en mocht dat op TV presenteren. Later dat jaar ging ik werken voor het Super One kart kampioenschap. Mijn nieuwe doel werd om voor een groot TV-kanaal te werken. Dat werd Eurosport. Dus toen dacht ik, en wat nu? Ik wilde 1 van de grote 3 races doen: Monaco, Indianapolis of Le Mans. Dat duurde iets langer, maar in 2016 deed ik Le Mans! Toen had ik mijn zinnen gezet op Formule 1. Ik heb toen voor F1TV op het pit-kanaal het live commentaar verzorgd. Dat zijn van die mijlpalen die ik altijd heb willen doen. Ik wilde ook de Motosport Games verslaan en dat is me vorig jaar gelukt. Vooruitkijkend is mijn volgende grote doel om full time de stem van een groot FIA kampioenschap te worden: lange afstands races (WEC), Formule 1 of Formule E. Maar het gaat er echt om of je op het juiste moment op de juiste plek bent. Je moet echt op de juiste dag de juiste handen schudden. Je weet nooit hoe het loopt.
Ik heb altijd wel aan mezelf getwijfeld. Ik kwam in de sport zonder geld, zonder vrienden in de autosport en zonder vooruitzichten. Maar ook zonder geld, zonder hulp etc. heb ik toch heel veel voor elkaar gekregen, omdat ik er keihard voor gewerkt heb. Ik ben super dankbaar voor wat ik in korte tijd voor elkaar heb gekregen. Ik ben erg ambitieus en wil blijven verbeteren en voortgang maken. Maar misschien wel daarom is het ook goed om er soms bij stil te staan hoe veel ik heb gedaan, terwijl ik met niks begon. Er is een mooie scene in de film ‘Cool Runnings’, waarin de coach tegen de topsporters zegt: ‘Weet je, een gouden medaille winnen is fantastisch. Maar als je denkt dat je niet genoeg bent zonder zo’n medaille, ben je ook met zo’n medaille niets waard’. Die quote raakte me echt. Want hoe graag ik ook al deze geweldige dingen wil doen, zoals Formule 1 of Le Mans, ik moet ook bedenken dat als ik niet goed genoeg ben, als ik er niet mee kan omgaan met de teleurstelling dat het misschien niet lukt, dat ik er dan ook niet op moet rekenen. Ik ben nu 37 jaar oud en heb nog wel wat tijd voor me. Er is ook zo’n mooie quote uit de film ‘Night at the Museum’. De hoofdrolspeler zegt dan ‘Ik heb geen idee wat ik morgen ga doen’. Dan draait hij zich om en zegt: ‘Hoe spannend is dat!’. Zo zie ik het ook. Het is beangstigend. En het is super spannend!
Website: jakesanson.com
